Kwestie tego, w jaki sposób zwracać się do wykładowców budzą wiele wątpliwości, szczególnie wśród studentów pierwszego roku. Jeśli błędnie zatytułujesz prowadzącego, to może się on poczuć urażony, a Ciebie taka sytuacja przyprawi o zakłopotanie. Z kolei stosowanie odpowiednich zwrotów może Ci pomóc w zyskaniu jego sympatii. Okazuje się, że po ukończeniu szkoły średniej musisz porzucić wcześniej nabyte schematy zachowań i na nowo nauczyć się wielu zwrotów — chodzi mi na przykład o mówienie do każdego “proszę Pana” bądź zwracanie się do wszystkich nauczycieli “Panie Profesorze”. W dzisiejszym wpisie przedstawię sposoby na skuteczną komunikację z prowadzącymi i pracownikami uczelni, zarówno w formie ustnej jak i pisemnej. Ważna uwaga — aby uprościć ten tekst, wszystkie zwroty będą ukazane na przykładzie rodzaju męskiego. Inaczej wpis stałby się trudny w odbiorze. Oczywiście dla naukowców i pracowników będących kobietami odmieniamy je odpowiednio. Zapraszam Cię do ambitnej lektury!
Jakie wyróżniamy tytuły i stopnie naukowe?
Prowadzący i pracownicy uczelni, których spotkasz w trakcie swojej przygody ze studiami wyższymi, posiadają różne tytuły i stopnie naukowe. Niektórzy posiadają tytuł magistra, inni zaś poszczycić się mogą tytułem profesorskim. Na uczelni tytuły te są niezwykle istotne i należy o nich pamiętać podczas kontaktu z danym prowadzącym. Poziom wykształcenia osoby, z którą chcesz porozmawiać, sprawdzić możesz np. na planie zajęć, w USOSie, na tabliczce obok gabinetu czy też na stronie internetowej uczelni. Poniżej wyróżniłem tytuły i stopnie zawodowe oraz naukowe, z którymi możesz się spotkać według hierarchii ważności — od najniższego do najwyższego:
- licencjat — lub ewentualnie licencjusz — (lic.)
- inżynier (inż.)
- magister (mgr)
- doktor (dr)
- doktor habilitowany (dr hab.)
- profesor zwyczajny (prof.)
Więcej informacji na temat tytułów i stopni naukowych znajdziesz w tym artykule
— polecam Ci go sprawdzić.
W przypadku posiadania przez daną osobę łączonych tytułów, jak na przykład magister inżynier lub profesor doktor habilitowany, zwracamy się do takiej osoby odpowiednio względem wyższego tytułu: mgr inż. – panie magistrze, prof. dr hab. – panie profesorze.
Zakłopotanie budzić może sposób zwracania się do doktorantów. Zwrócenie się do takiej osoby używając formuły „Panie Doktorze„, nie jest poprawne, ale zazwyczaj nie powinno to spowodować większego problemu, bo jest to stopień, o który dana osoba właśnie się ubiega. Zdarza się oczywiście, że doktoranci poprawiają wtedy studentów, mówiąc, że doktorami jeszcze nie są. Zatem idealnie będzie j zwracać się do doktorantów tytułem, którzy już zdobyli, a więc „Panie Magistrze„.
Podobnie będzie w przypadku osób pracujących w dziekanacie czy też w sekretariatach i na podobnych stanowiskach administracyjnych. Często pracują tam osoby z tytułem magistra, więc tak też powinno się je tytułować. Mimo to studenci często zwracają się do tych osób mówiąc “proszę Pana”. W zasadzie stało się to pewną normą i jest obecnie akceptowane, ale jeśli chcemy uchodzić za kogoś ponadprzeciętnie kulturalnego, to sprawdźmy najpierw jaki tytuł dany pracownik posiada i zwracajmy się do niego zgodnie z nim. Być może zdarzy się, że dzięki temu ta osoba będzie nam bardziej przychylna i chętniej pomoże załatwić potrzebną sprawę.
Sytuacja staje się bardziej niezręczna, gdy zwrócisz się do osoby ze znacznie niższym tytułem, niż posiada, na przykład do doktora habilitowanego jako „Panie Magistrze”. Reakcja profesora w takim przypadku zależy od jego podejścia do życia i poczucia humoru. W celu uniknięcia faux pas sugeruję każdorazowe sprawdzenie tytułu prowadzącego, z którym zamierzamy rozmawiać.
Jak zwracać się do rektora, dziekana i władz uczelni?
Zwracając się do osób zarządzających uczelnią, a więc do rektora lub prorektora oraz dziekana i prodziekana ważne jest, abyś zachował szacunek i dochował formalności, zgodnie z zasadami etykiety. Odnosząc się do głowy uczelni, stosuj wyrażenie „Jego Magnificencja” (częściej w korespondencji) lub „Szanowny Panie Rektorze”. Analogicznie sytuacja wygląda z pozostałymi władzami uczelni — najlepiej zastosować zwroty, takie jak „Szanowny Panie Rektorze„ oraz „Szanowny Panie Dziekanie„, zarówno jeśli odnosisz się do osób pełniących funkcje dziekanów/prodziekanów oraz do prorektorów. Kiedy masz do czynienia z innymi osobami pełniącymi istotne funkcje na uczelni, na przykład z przewodniczącym Komisji Stypendialnej, możesz zwrócić się do niej jako „Szanowny Panie Przewodniczący”, co dodatkowo podkreśli znaczenie tej roli i odpowiedzialności, która się za nią kryje.
Jak zwracać się do prowadzących podczas spotkań na żywo?
Na uczelniach wyższych panują pewne zasady co do rozmów na żywo z wykładowcami. Na zajęciach zwracaj się do wykładowców za pomocą odpowiednich, opisanych wcześniej tytułów naukowych, np. „Panie Profesorze„.
Wspomnę przy okazji o kilku kwestiach, być może oczywistych. Przede wszystkim wypada mówić osobom spotkanym na uczelni „dzień dobry”, nawet jeśli wydaje się nam, że dany wykładowca nas nie kojarzy. Nie zapomnij też o innych zwrotach grzecznościowych. Jeśli chcesz przyjść do danego wykładowcy na konsultacje, to przed wejściem do gabinetu zapukaj i upewnij się, czy na pewno możesz w danej chwili wejść do gabinetu. Podczas rozmów staraj się nie używać przesadnie kolokwialnego języka i wyrażaj się, jak na osobę wykształconą przystało.
W jaki sposób zwracać się pisemnie do prowadzących i pracowników uczelni?
Kwestia komunikacji o charakterze pisemnym z wykładowcami jest nieco bardziej skomplikowana. Wyróżniamy w tym wypadku 3 kanały komunikacji: pocztę email, komunikatory — takie jak Microsoft Teams i pocztę tradycyjną.
Zacznijmy od komunikacji email. Przede wszystkim, aby w poprawny sposób zacząć wiadomość do wykładowcy, powinieneś upewnić się jakim tytułem naukowym się posługuje się nasz adresat. Rozmowę zaczynamy od „Szanowny Panie” (+ tytuł naukowy). Nie stosuj takich zwrotów jak np. „witam”, „hej”, „cześć”, gdyż może to zostać źle odebrane przez wykładowcę. Dzień dobry jest już neutralne i względnie akceptowalne, ale mimo to polecam używać zwrotu Szanowny Panie (…), zwłaszcza przy pierwszym kontakcie. Po napisaniu głównej treści naszej wiadomości do wykładowcy należy w umiejętny sposób zakończyć naszą wypowiedź. Unikaj kończenia wiadomości zwrotami „pozdrawiam” lub „pozdrawiam serdecznie„i staraj się używać bardziej oficjalnych zwrotów jak np. „z wyrazami szacunku” czy „z poważaniem„. Nie zapominaj, aby na samym końcu wiadomości jeszcze raz przypomnieć swoje imię i nazwisko, numer albumu, numer grupy oraz kierunek i rok studiów, a także ich tryb — ogólnie mówiąc dane, bez których prowadzącemu będzie ciężko Ciebie zidentyfikować.
Dość podobnie będzie w przypadku korespondencji listownej, chociaż pamiętajmy, że ta forma jest najbardziej oficjalna. W przypadku pisania listu do rektora uczelni możesz zastosować 2 różne formy grzecznościowe. Do niedawna używało się zwrotu ,,Jego Magnificencja Pan Rektor”, jednak teraz dopuszczalna jest również forma ,,Szanowny Panie Rektorze’’. Ja w praktyce polecam zaadresować kopertę, pisząc J.M. Rektor (…) i tak samo w nagłówku pisma, w miejscu, gdzie umieszczamy adresata, natomiast zaczynając list użyjmy zwrotu „Szanowny Panie Rektorze” — najlepiej napisane pismem odręcznym, w odróżnieniu od reszty treści, która jest wydrukowana. Podobnie zakończmy list odręcznie napisanym „z wyrazami szacunku” wraz z podpisem. A jak sytuacja wygląda w przypadku komunikacją za pośrednictwem komunikatorów? Otóż istnieje przekonanie, że ta forma kontaktu jest nieco mniej formalna niż wiadomości mailowe lub listowe. Wszystko zależy od naszej relacji z danym prowadzącym, jednak moim zdaniem najlepiej również zastosować wcześniej wymienione zasady i rozpoczynać wiadomość od ,,Szanowny Panie” (tytuł naukowy). W przypadku, gdy zaobserwujesz, że wykładowca odpisuje w luźniejszy sposób (np. czasem stosuje kolokwializmy, używa emoji) to możesz również prowadzić konwersację w nieco mniej formalnym tonie.
Przejście na ,,Ty’’ z wykładowcą?
W obecnych czasach na wielu uczelniach prowadzący starają się zmniejszać dystans pomiędzy sobą a studentami. Zdarza się, że doktoranci, którzy są niewiele starsi od studentów preferują przejście na ,,Ty’’ ze studentami. Oczywiście, mówienie do wykładowcy po imieniu jest jak najbardziej w porządku, ale jedynie w sytuacji, kiedy wykładowca sam zaproponował taki sposób zwracania się do niego. Natomiast jeśli z jakiegoś powodu czujesz się niekomfortowo ze zwracaniem się po imieniu do wykładowcy, to jak najbardziej możesz zwracać się do niego Pan/Pani i w żadnym wypadku nie powinieneś spotkać się z nieprzyjemnościami z tego powodu.
Podsumowanie
Dlaczego warto zwracać się do wykładowców i pracowników uczelni w odpowiedni sposób?
Opisane wcześniej zasady są powszechnie akceptowanymi normami, których przestrzeganie jest zalecane. Choć złamanie tych zasad zazwyczaj nie będzie miało poważnych konsekwencji, może się zdarzyć, że ktoś nas upomni i przypomni o właściwych obyczajach. Dlatego warto nie ryzykować i nie narażać swojej reputacji w oczach prowadzących. Oczywiście, każdy ambitny student zdaje sobie sprawę, że sposób, w jaki prowadzący oczekuje, aby do niego zwracano, może się różnić. Niektórzy profesorowie są bardziej surowi w kwestii tytulatury, podczas gdy inni są bardziej elastyczni. Dobre maniery mogą Ci tylko pomóc, dlatego warto pamiętać o nich, gdy będziesz mieć potrzebę zwrócić się do wykładowcy lub prowadzącego z jakimkolwiek pytaniem, czy prośbą. Poprawne używanie zwrotów grzecznościowych na uczelni może sprawić, że wykładowca podejdzie do Twojej prośby w bardziej wyrozumiały sposób.
Przeczytaj więcej przydatnych poradników, odwiedzając inne artykuły z mojego bloga.
Studiuj, zarabiaj, żyj — Ambitnie!
Pingback: Jak sprawnie załatwić sprawę w dziekanacie? Poradnik